Utrecht aan Zee
Gevolgen van de klimaatverandering voor Nederland

Februari 2003

978 90807574 17

Utrecht aan Zee is een verrassend en veelzijdig boek over een serieus onderwerp: klimaatverandering. Het wordt warmer op aarde en dus ook in Nederland. Hoewel de meeste Nederlanders wel oren hebben naar hogere temperaturen, zijn er meer nadelen dan voordelen. Wateroverlast, extreem weer, nieuwe ziekten en het uitsterven van flora en fauna. Utrecht aan Zee is een verrassend en veelzijdig boek over een serieus onderwerp: klimaatverandering. Het wordt warmer op aarde en dus ook in Nederland. Hoewel de meeste Nederlanders wel oren hebben naar hogere temperaturen, zijn er meer nadelen dan voordelen. Wateroverlast, extreem weer, nieuwe ziekten en het uitsterven van flora en fauna. Maar… wanneer de Nederlander zich aanpast, kan hij wel degelijk óók de vruchten plukken van het warmere weer. Soms letterlijk, als je het hebt over de toevlucht van wijnbouw in ons land.

Utrecht aan Zee gaat over nu en later. Het beschrijft in welke situatie de mens nu is aanbeland en hoe onze toekomst er uit kan gaan zien. Komt malaria terug in Nederland? Rijden onze auto 's over 50 jaar op waterstof? Gaan we nieuwe kerncentrales bouwen? Wat blijft er boven water van de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Friesland? Wonen we over 100 jaar weer op terpen? Wie zal het zeggen? Volgens de schrijvers van het boek gaat er de komende eeuw veel veranderen in Nederland.

Utrecht aan Zee is het eerste boek over de verandering van ons klimaat en de gevolgen daarvan voor Nederland. Het boek verschijnt in januari 2003, als veel in het teken zal staan van de Watersnoodramp in 1953. Begin februari 2003 is het precies 50 jaar geleden dat deze ramp zich voltrok. Dit boek gaat duidelijk niet over die ramp, maar laat wel zien dat een herhaling bepaald niet uitgesloten is.

Utrecht aan Zee beslaat 130 pagina\'s en is geschreven door bioloog en wetenschapsjournalist Herman Jansen en journalist Jeroen Jansen. Het boek wordt uitgegeven door Uitgeverij Pepijn in Eindhoven. De eerste druk verschijnt in een oplage van 3000 stuks.

U kunt Utrecht aan Zee bestellen door het onderstaande formulier in te vullen en toe te zenden. U kunt aangeven hoeveel exemplaren u wenst te ontvangen.

De winkelprijs voor het boek bedraagt 14,35 euro. Deze prijs is inclusief BTW en verzendkosten.

Recensies: Er staan 2 recensies op deze pagina.

Recensie 1
De uitdaging van de eeuw
Column van Herman Jansen, juni 2004

De afgelopen eeuw was een hele mooie voor de bouwwereld. Het aantal inwoners in ons kikkerlandje nam zodanig toe, dat woningen en infrastructuur niet snel genoeg gebouwd konden worden. De sterke economische groei maakte bovendien de bouw van enorme bedrijfsterreinen en prachtige bedrijfspanden mogelijk. En nadat 50 jaar geleden in Zeeland de dijken doorbraken, aarzelden we niet om de dure en ambitieuze Deltawerken te realiseren. Een watersnoodramp, dat zou ons nooit meer overkomen!
Een gouden eeuw voor de bouw ligt achter ons, met de totstandkoming van de Deltawerken misschien wel als hoogtepunt. Maar veel tijd om genoegzaam achterover te leunen krijgen we niet, want een nieuwe uitdaging kondigt zich aan: klimaatverandering.
De gemiddelde temperatuur op aarde kan de komende eeuw met vijf tot zes graden toenemen. Het water in de warmer wordende oceanen zet uit en ijskappen smelten. Het gevolg: een stijgende zeespiegel. Per graad dat het warmer wordt, valt er bovendien drie procent meer regen. Geen motregen, maar plensbuien die dagenlang kunnen aanhouden.
Wie denkt dat dit scenario ons pas over honderd jaar te wachten staat, heeft het mis. Het gebeurt nu al. In augustus 2002 regende het in Midden-Europa dagenlang zo hevig dat de Moldau en de Elbe, ondanks miljoenen in de haast opgeworpen zandzakken, ver buiten hun oevers traden. Alleen al in Duitsland heeft deze millenniumvloed 740 kilometer aan wegen, 540 kilometer aan spoorlijn en 180 bruggen vernield. Geschatte omzet voor bouwbedrijven: 20 miljard euro!
In Nederland bleef het bij een paar ingestorte platte daken die niet bestand waren tegen de regen. Maar onze tijd komt nog wel. De helft van Nederland ligt nu al onder de stijgende zeespiegel en een vijfde deel van onze waterkeringen voldoet niet aan de achterhaalde norm uit de vorige eeuw. Werk aan de winkel, zou ik zeggen, maar de politiek doet voorlopig nog alsof haar neus bloedt. Wel wordt de bevolking langzaam voorbereidt op de nieuwe watersnoodramp, via posters in bushokjes en reclamefilmpjes met een koddige Peter Timofeef die bijna verdrinkt in zijn badkuip.
De klimaatverandering is onafwendbaar. Het wordt tijd dat we gaan nadenken óver en werk maken ván een nieuwe inrichting van Nederland. Welk deel van ons land willen we per se droog houden? Wat geven we terug aan het water? We kunnen nieuwe deltawerken bouwen langs de kust. We kunnen grote aaneengesloten natuurgebieden laten ontstaan, waar de rivieren vrij spel hebben.We kunnen een nieuw landschap creëren van drijvende steden en dorpen, die met elkaar worden verbonden door lange bruggen, dijkweggetjes, zweeftreinen en tunnels. Daar liggen de uitdagingen voor deze eeuw. Of laten we ons opnieuw verrassen door het water?

Bestel dit boek. Klik hier
 

Recensie 2
Het Kyoto-protocol is dood
Column van Herman Jansen, juli 2004

Deze week vergaderen 188 landen in Milaan over de voortgang van het Kyoto-protocol.
Maar klimaatverandering staat allang niet meer centraal. Het draait alleen nog om geld, meent Herman Jansen.

Het begon zo veelbelovend, in Kyoto, in 1997. De industrielanden namen zich voor om de uitstoot van broeikasgassen flink te verminderen. Vóór 2012 en met 5,2 procent ten opzichte van 1990. Inmiddels zijn we zes jaar verder. Van het goede voornemen is nog maar weinig terechtgekomen. Sterker nog, de situatie verslechtert met de dag. De uitstoot van broeikasgassen is sinds 1990 met maar liefst 17 procent toegenomen. De doelstellingen uit het klimaatverdrag zijn uitgehold. En de ondertekening ervan wordt voortdurend uitgesteld.

De eerste dolksteek krijgt het protocol in 2000, tijdens de klimaatconferentie in Den Haag onder voorzitterschap van milieuminister Jan Pronk. De verse Amerikaanse president George Bush hanteert het moordwapen. Hij verklaart zich fel tegenstander van het protocol. Geen wonder, Bush staat in het krijt bij de financiers van zijn campagne. Dat zijn Texaanse oliebaronnen, die van mening zijn dat uitvoering van het verdrag slecht is voor de teruglopende Amerikaanse economie en met name voor de olie-industrie. De Amerikaanse weigering is rampzalig. De Verenigde Staten zijn goed voor 35 procent van de mondiale uitstoot van broeikasgassen. En volgens afspraak wordt het protocol pas van kracht als tenminste 55 industrielanden, verantwoordelijk voor tenminste 55 procent van de totale uitstoot het verdrag ondertekenen. Canada, Japan, Australië en Zwitserland dreigen het Amerikaanse voorbeeld te volgen. Wanneer ook deze landen zich terugtrekken, zal de doelstelling niet worden behaald.

Bush, zeker van zijn overwinning, bezegelt de Amerikaanse weigering met de woorden: "Kyoto is dood". Maar het protocol overleeft de aanslag. In 2001 organiseert milieuminister Jan Pronk in Bonn een vervolg op de klimaatconferentie in Den Haag. Daar weet hij de opstandige landen, met uitzondering van de Verenigde Staten en Australië, binnen boord te houden. Omdat er nogal wat water bij de wijn moet, verliest het verdrag veel van zijn oorspronkelijke ambities. Van 5,2 procent reductie ten opzicht van het jaar 1990, blijft een schamele 3,5 procent over. Zo voldoen landen met veel bossen al op voorhand aan de doelstellingen van Kyoto. Want bossen nemen immers het broeikasgas kooldioxide op.
Pronk gaat in Bonn onder luid applaus op de schouders. De Amerikaanse delegatie wordt uitgefloten. Dat overkwam vorig jaar ook buitenlandminister Colin Powel tijdens de klimaatconferentie in Johannesburg. Want ondanks het feit dat Amerika niet meer wil meewerken, blijft het zich bemoeien met het klimaatverdrag. Milieuorganisaties beweren zelfs dat de Amerikanen het protocol willen saboteren. Pronk is in Bonn te vroeg op de schouders gehesen.

Het Kyoto-protocol is inmiddels door 119 landen ondertekend. Maar de 55 procent aan uitstoot halen zij niet. Of het verdrag nog iets wordt, hangt af van Rusland, dat verantwoordelijk is voor zeventien procent. Maar de Russen blijven de ondertekening maar uitstellen. President Poetin zegt de voor- en nadelen tegen elkaar af te wegen. In zijn afweging speelt de klimaatverandering echter geen rol. Poetin laat zich vooral leiden door de belangen van de Russische economie. Op zich heeft Rusland niets te vrezen van het klimaatverdrag. Door de ineenstorting van de Russische economie in de jaren negentig ligt de uitstoot van broeikasgassen ver onder die van het ijkjaar 1990. Sterker nog: Rusland kan zijn emissieoverschot verkopen aan industrielanden die niet aan de reductiedoelstellingen kunnen voldoen. Maar Poetin wil meer. Hij wil garanties van Europa dat het miljarden euro 's zal gaan investeren in het moderniseren van de Russische industrie als beloning voor zijn handtekening. Tegelijkertijd laat Poetin zich door Amerikaanse bedrijven betalen om het klimaatverdrag te vertragen.

Het Kyoto-protocol gaat niet meer over het behalen van een overigens maar magere vermindering in de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Het internationale verdrag is een speelbal geworden van wereldleiders die er economisch op vooruit willen gaan.
Daarom ging de discussie tijdens de vorige klimaatconferentie in New Delhi in oktober 2002 nauwelijks nog over het terugdringen van het broeikaseffect. De inzet was het beperken en vergoeden van de schadelijke gevolgen van klimaatverandering. Dat zal in Milaan niet anders zijn. Want wat valt er immers nog te zeggen over het achterhaalde Kyoto-protocol? In Milaan zullen kleine successen uitvergroot worden gepresenteerd. Deze kunnen echter niet verhullen dat de internationale samenwerking in de aanpak van klimaatverandering stil ligt.
Ook de bevolking van de eilandenstaat Tuvalu in de Stille Oceaan maakt zich steeds minder illusies. Hun eilanden zullen binnen vijftig jaar onder de zeespiegel verdwijnen dan wel door verzilting onbewoonbaar zijn. Onlangs meldde Tuvalu zich bij de Australische regering met de vraag of deze zo vriendelijk wilde zijn hen een stukje land te schenken wanneer het zover is. En liever nog iets eerder.

Herman Jansen is bioloog en schrijver van het boek 'Utrecht aan Zee, gevolgen van de klimaatverandering voor Nederland'.

Bestel dit boek. Klik hier